درمان اعتیاد با روان درمانی
عوامل گرایش به اعتیاد
گرایش به اعتیاد شامل طیف وسیعی از عوامل جسمی- محیطی و روحی محسوب می شود که در ادامه برخی از مهمترین عوامل عنوان میگردند:
- عوامل روحی همچون اختلالات شخصیتی
- استرس و فشارهای روانی
- افسردگی
- بیش فعالی/ نقص توجه
- اختلال دوقطبی
- اختلال شخصیت مرزی
- اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- مواجهه با آزاد جسمی یا هیجانی
- کنجکاوی حاصل از اطلاعات کم
- ضعف کنترل و نظارت در خانواده ها
- مشکلات مداوم خانوادگی
- سابقه مصرف در خانواده
برای درمان روانشناختی اعتیاد راه‌های مختلفی وجود دارد که به مهمترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
درمان شناختی رفتاری
یکی از روش‌هایی که برای روانکاوی اعتیاد استفاده میشود، درمان شناختی رفتاری است. روش CBT به افراد آموزش می‌دهد تا افکار تکرار شونده را مورد سوال قرار دهند و افکار منفی و ناسالم را حذف کنند. درمان شناختی رفتاری را می‌توان در درمان بسیاری از اعتیادها بکار برد. افراد تحت درمان با تکنیک‌های CBT یاد می‌گیرند که رفتارهای ناسازگار خود را تشخیص و تغییر دهند. CBT میتواند به افراد در مهارتهای مقابله، شناسایی موقعیت‌های پرخطر و اقداماتی که باید در مورد آن‌ها انجام شود و همچنین پیشگیری از عود کمک کند. این رویکرد مفید است، زیرا میتواند با تکنیک‌های دیگر همراه شود. مهارتهای آموخته‌شده از طریق درمان شناختی رفتاری، مدت‌ها پس از درمان اولیه همچنان سودمند هستند و می‌توان از آن‌ها برای درمان اختلالات روانی یا جسمی هم‌زمان استفاده کرد.
کنترل وابستگی
CM همچنین ممکن است در درمان انواع اختلال مصرف مواد مانند، الکل، مواد افیونی، ماری جوانا، محرک‌ها و… موثر باشد. مزیت عمده CM این است که میتواند منجر به کاهش عود و ترک تحصیل در فرایند ترک اعتیاد شود.
مصاحبه انگیزشی MI
یک روش درمان اعتیاد به مواد مخدر است و هدف آن تقویت انگیزه و تعهد مشتری برای تغییر به شیوه‌ای است که خودش خواهان آن باشد. بنابراین، به‌جای تحمیل تغییرات خاص، روانشناس ترک اعتیاد در او آمادگی ایجاد تغییرات مدنظرش را ایجاد می‌کند.
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
روانشناس اعتیاد با استفاده از روش رفتاردرمانی DBT ، چگونگی تنظیم احساسات را به بیماران خود می‌آموزد تا رفتارهای خود تخریبی ناشی از احساسات شدید را کاهش دهد. DBT بر 4 مهارت تمرکز دارد که شامل تحمل پریشانی، تنظیم هیجان، تمرکز حواس و اثربخشی بین فردی است. از این روش عمدتا برای درمان اختلالات شخصیتی شدید، مانند اختلال شخصیت مرزی استفاده میشود. خدمات روانشناسی ترک اعتیاد در این روش عبارتند از: کاهش هوس به مواد اعتیادآور و کمک به بیماران برای اجتناب از فرصت‌های عود، کمک به حذف اقداماتی که مصرف مواد را تقویت می‌کند و آموزش مهارتهای مقابله سالم.
رفتار درمانی عاطفی منطقی (REBT)
REBT به بیماران کمک می‌کند تا افکار و عقاید مخرب خود را شناسایی کنند، به چالش بکشند و با افکار سالم‌تر و سازگارتر جایگزین کنند. در حقیقت بیماران با استفاده از این روش متوجه می‌شوند که موقعیت‌های بیرونی چیزی نیستند که به فرد احساس شادی یا ناراحتی بدهند!
کنترل استرس توسط روانشناس اعتیاد
یکی از شایع ترین و مخرب ترین حالات روانی که یک فرد مبتلا به اعتیاد با آن دست به گریبان است مسئله استرس می باشد. استرس روند زندگی فرد را مختل می سازد و باعث می شود ساده ترین امور را به سختی انجام دهد و در زندگی دچار دردسر و تعارضات مختلفی شود.
تاثیر روان درمانی در درمان اعتیاد
بیماری اعتیاد خلاقیت و پویایی فرد مبتلا را در ابعاد متفاوت زندگی فردی و اجتماعی تحت الشعاع قرار داده و ناهنجاریهای روحی بسیاری را درکنار عوارض جسمی فراوان برای فرد بیمار به ارمغان می آورد تا جایی که تمامی ابعاد زندگی بیمار مبتلا به اعتیاد مختل گردیده و در کنار آسیب به خود فرد و خانواده وی، جامعه نیز متضرر خواهد شد.
در این بین بسیاری از متخصصین بر روان درمانی و تاثیرات عمیق آن بر درمان قطعی اعتیاد اذعان دارند چراکه بیماری اعتیاد بیش از وابستگی جسمی فرد بیمار، به نوعی وابستگی روانی به مواد مخدر برای فرد بیمار ایجاد کرده است. براین اساس اصلی ترین و درواقع فصل الختام درمان اعتیاد را باید در روان درمانی و تقویت روحی فرد بیمار برای مقابله با وسوسه اعتیاد دانست.
فواید روان درمانی در درمان اعتیاد
گرایش هر فرد به اعتیاد میتواند عوامل متعددی داشته باشد. به طور کلی مشکلات روان شناختی همچون افسردگی، استرس و فشارهای روانی، اختلال دوقطبی، میل به خودکشی، اختلالات شخصیتی و… از اصلی ترین دلایل گرایش به مواد مخدر شناخته میگردد. درنتیجه درمان های دارویی و سم زدایی بدون در نظر گرفتم ریشه های روانی گرایش فرد به اعتیاد، صرفا درمانی موقتی بوده است. از این رو اهمیت توجه به روان درمانی در درمان دائمی بیمار مبتلا به اعتیاد محرز است.
علاوه بر این اعتیاد به عنوان بیماری شناخته میشود که علاوه بر وابستگی جسمی، وابستگی روحی نیز برای فرد ایجاد کرده و همین امر نیاز به روان درمانی برای ارائه آموزش و مهارتهای لازم به فرد بیمار برای مقابله با اعتیاد، ضروری می نماید.
روان درمانی به طور کلی نه تنها با توجه به ریشه های ایجاد گرایش به سوی اعتیاد در هر فرد، به درمان پایه ای فرد پرداخته، بلکه با ایجاد اراده لازم در فرد بیمار برای مقابله با وسوسه مصرف مواد مخدر، درمان دائمی اعتیاد را محقق خواهد ساخت.
